Actor sequitur forum rei
Zgodnie z normą wysłowioną w art. 27 kodeksu postępowania cywilnego, powództwo należy wytoczyć przed ten sąd pierwszej instancji, w okręgu którego osoba pozwana ma miejsce zamieszkania, które należy określić przede wszystkim zgodnie z regulacjami części ogólnej kodeksu cywilnego.
Przepis ten, wraz z kolejnymi aż po art. 30 k.p.c., ma podstawowe znaczenie dla przynależności danej sprawy cywilnej do właściwości miejscowej odpowiedniego sądu. Znajduje w nich wyraz ogólna zasada, znana ze średniowiecznej paremii, o toczeniu się procesu przed sądem właściwym dla pozwanego. Zasadę tę jako lex generalis stosuje się jeżeli brak przepisów szczególnych (leges speciales). Znaczenie mają tu zwłaszcza unormowania właściwości przemiennej i wyłącznej. Trzeba tu wspomnieć również o art. 31-42 oraz 461 k.p.c., które określają właściwość miejscową sądu w sprawach z obszaru prawa pracy i ubezpieczeń społecznych oraz art. 10 ustawy z roku 2019 o działalności reasekuracyjnej i ubezpieczeniowej. W myśl tego nowego przepisu powództwo o roszczenie z umowy ubezpieczenia można wytoczyć przed sąd właściwości ogólnej pozwanego lub przed sąd właściwy dla miejsca zamieszkania (siedziby) ubezpieczającego, ubezpieczonego lub uprawnionego z umowy ubezpieczeniowej.
Miejsce zamieszkania a miejsce zameldowania
Na właściwość ogólną ma wpływ również to, czy pozwany jest osobą fizyczną, prawną czy też podmiotem nie będącym żadną z nich. Dla pozwanych-osób fizycznych właściwy jest sąd pierwszej instancji, w którego okręgu pozwany ma miejsce zamieszkania, Nie ma tu znaczenia miejsce zameldowania, lecz miejsce przebywania z zamiarem stałego pobytu (tzw. animus manendi). Wynika wprost to z treści art. 25 kodeksu cywilnego. Miejsce zamieszkania dziecka pozostającego pod władzą rodzicielską to miejsce zamieszkania rodziców lub tego z nich, któremu wyłącznie przysługuje owa władza bądź któremu sąd rodzinny powierzył jej wykonywanie. Jeśli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, którzy jednak mają inne miejsca zamieszkania, miejsce zamieszkania dziecka jest u tego rodzica, u którego dziecko przebywa stale. Jeżeli mamy do czynienia z sytuacją, gdy dziecko nie przebywa stale ani u jednego ani drugiego rodzica, miejsce zamieszkania określi sąd opiekuńczy. Osoby prawne (spółki kapitałowe, fundacje itp.) pozywa się przed sąd w którego okręgu mają siedzibę (art. 30 k.p.c.). Ta sama zasada obowiązuje odnośnie innych podmiotów, które nie są osobami fizycznymi (np. spółki osobowe).
Mieszkanie, zamieszkanie i adres
Nie jest możliwe w świetle prawa wskazanie kilku miejsc zamieszkania danej osoby (kilku siedzib innego podmiotu). Pojęcie „mieszkania”, tak jak go rozumie art. 135 k.p.c. i „miejsce zamieszkania” w sensie art. 27 tegoż kodeksu są tożsame znaczeniowo, obejmując dokładne określenie adresu (ulica, numer domu itp.). Dla wskazania właściwego miejscowo sądu i np. komornika potrzebne jest wskazanie danych dokładniejszych niż sama miejscowość, w której może mieć siedzibę wiele sądów (również tego samego rzędu) oraz znajdować się kilka rewirów komorniczych.
COMMENTS